پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معماری با عنوان زیباشناسی و نقش آن در معماری

 
مقدمه
از میان عوامل مختلف شكل دهنده به معماری مهمترین عامل هویت ساز را باید حوزه زیبا شناسی و هنر دانست. هویت فرهنگی یك جامعه از طرفی در نظام زیبا شناسانه حاكم بر محیط زندگی آنها نمود پیدا می‌كند و از طرفی دیگر این نظام می تواند برای انسانها در آن محیط هویت سازی كند واین مسئله  اهمیت فوق العاده‌ای برای زیبا شناسی ایجاد می‌كند. دقیقاً به همین دلیل هر نوع بحران و نابسامانی فرهنگی، هم در نظام زیبا شناسانه محیطی آن قابل مشاهده است و هم از طریق این نظام در جامعه گسترش می‌یابد با یك بررسی دقیق می‌توان نشان داد كه بخش عظیمی از مشكلات معماری آكادامیك امروز از دنیای هنر و زیبایی شناسی به آن سرایت كرده است. به همین جهت ناگزیر باید به شكلی گسترده موضوع زیبا شناسی را مورد بررسی قرار داد.
 
 
کلمات کلیدی:

زیبا شناسی

نظام‌های زیباشناسی

زیبائی شناسی معماری

زیبایی شناسی اسلامی

 
 
واژه شناسی
در فرهنگ معین زیبایی را، «حالت و كیفیت زیبا» تعریف می‌كند و می‌نویسد: " نظم و هماهنگی‌ای كه همراه عظمت و پاكی در  شئ وجود دارد، و عقل و تخیل و تمایلات عالی انسان را تحریك می‌كند و لذت و انبساط پدید می‌آورد، و آن امری است نسبی" (فرهنگ معین).برابرهای واژه "حسن"، "جمال" ، بهاء" در زبان عربی نیز اینها هستند. "حسن" كه جمع آن محاسن است به معنای زیبایی، حسن و قشنگی است و همچین استخوان پشت آرنج را می‌گویند. " حسن" كه جمع آن حسان و حُسان است معادل "حاسن" و "حَسِین" است كه معنای آن زیبا، خوشگل، قشنگ و نیكو است (بندر ریگی، 1377، 284).
 
معنای واژه‌ی "Beauty" در زبان انگلیسی در فرهنگ و بستر چنین است. ویژگی چیزها، آواها، احساس‌ها یا مفاهیم عقلانی، رفتار و مانند آن، كه با كمال شكل دست آمده كه از آمیزش هماهنگ عناصر گوناگون، آدمی را به درجات بالایی خشنود كرده یا بر می‌انگیزد.در كتاب " فرهنگ فلسفی" زیبایی را این گونه تعریف كرده‌اند: " در نظر فیلسوفان، زیبایی صفتی است كه در اشیاء مشاهده می‌شود و در درون انسان، سرور و رضامندی ایجاد می‌نماید، از صفات چیزی است كه مربوط و متعلق به رضایت و لطف است و یكی از مفاهیم سه گانه‌ای است كه احكام ارزشی به آنها منسوب است.
 
این مفاهیم عبارتند از: زیبایی، حق و خیر (صلیبا، 1366: 284) و نویسنده " زیبا" را "نحوه‌ی موجودیت موجودی" می داند كه" طبع به آن متمایل باشد و جان آن را بپذیرد" . (صلیبا، 1366: 284)نویسنده در نقد این تعاریف می‌نویسند: " به طور ماتقدم نمی‌توان تعریفی مادی برای زیبا تعیین كرد. موضوع زیبا شناسی نظری محققاً تعیین كردن این است كه خصیصه یا مجموعه خصایص مشترك در دریافت احساس حس تمام چیزهایی كه هیجان مربوط به زیبایی را تحریك می‌كند وجود پیدا می‌نماید كه این توصیف بدان اطلاق گردد/" (لالاند، 1377: 86)
 
 
 
فهرست مطالب
زیبا شناسی 1
ضرورت موضوع 1
پیشینه و زمینه شناسی 1

طرح مسئله: تئوری‌های معماری در مورد زیبا شناسی چه می‌گویند؟ 2

واژه شناسی 5
دسته بندی دیدگاهها 7
3-1- اركان آفاقی تعریف زیبایی 10

3-2- اركان انفسی تعریف زیبایی 12

زیبایی شناسی معماری: 13
1- زیبائی شناسی معماری عمومی (مردمی) 14
2- زیبائی شناسی معماری نخبه گرا (آكادامیك) 15
3- زیبائی شناسی نظری معماری: 16
تبیین زیبائی شناسی معماری نخبه گرا (آكادمیك) 17

زیبایی شناسی مدرن 20

لوكوربوزیه 25
زیبایی شناسی پست مدرن 30
چارلز جنكز 30
آیزنمن در دهه اخیر گرایشی به سوی سه جریان 39
فرانك گهری: 40
رم كولهاوس: 43
مقیاس بزرگ و وحشتناك 44
انتقاد یا پذیرش هرج و مرج 46
زیبائی شناسی مجازی: 48
زیبائی شناسی ژنریك: 48

3-6- جمع بندی اصول زیبا شناختی معماری معاصر جهان 50

تئوری‌ها نظری زیبایی شناسی در معماری 50
- نظریات كلاسیك: 50
- نظریات جدید: 52
یوهانی پلاسما: 53

انتقاد از زیبائی شناسی مدرن و پست مردن و شالوده شکنی: 57

برونو زوی: 67
یورگ گروتر 70
- سلسله مراتب طولی در زیبایی 72
- انتقال اطلاعات همراه زیبایی 73
- امكان اندازه گیری دقیق زیبایی 74
جان لانگ 75

3-3- زیبایی شناسی در فلسفه كلاسیك غرب 81

3-4- زیبایی شناسی فلسفه معاصر غرب 83
زیبایی شناسی شرق: 88
به گفته واتسایان: 93

3- 7- زیبایی شناسی در حکمت اسلامی 99

زیبائی در قرآن کریم و احادیث: 100

1. خداوند سرچشمه زیبائیها: 101
2. زیبائی متناسب با ذات هر شیی: 101
3. جامعیت زیبائی 102
3- 4- 8- زیبایی در روایات 102
3- 8- زیبایی شناسی در مکاتب فلسفی و کلامی 104
3- 8- 1- زیبایی شناسی ماهوی 107
3- 8- 2- زیبایی شناسی وجودی 108
3- 8- 3- زیبایی شناسی جامع 110
3- 9- زیبایی شناسی در عرفان اسلامی 112
3- 9- 1- زیبایی شناسی حافظ 114

2- مفهوم «آن» به عنوان معیار حسن باطنی 115

3- توجه و اهمیت به زیبایی ظاهری 116
4- تقوی و عشق مهمترین شرط آفرینش هنری عارفان هوشیار 117
3- 9- 2- زیبایی شناسی مولانا 118
زیبایی شناسی متقکران سنتگرا 121

تبیین زیبایی شناسی کامل (perfect aesthetic) 124

1- مفهوم جمال و بهاء 129
2- ادراک پیشینی و پسینی زیبایی 130
2- نفسانیت در زیبایی 131
3- زیبایی مادی در علم اخلاق 132
الف- زیبایی مواد و مصالح 133
ب- زیبایی هیأت و شکل 133

جمعبندی زیبائی شناسی اسلامی: 134

2- جامعیت و سیستمی بودن صفات کمالی 137
3- زیبائی هدایتگر و گمراه کننده (ضرورت پرهیزگاری نسبت به زیبائی) 138
4- تفکیک زیبائی ماهوی (عرضی) و وجودی (جوهری) 139

5- لایه های زیبایی شناسی اسلامی 140

مربوط به فلسفه غرب 142