دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی

بررسی ارتباط میان مولفه های مدیریت دانش با نوآوری سازمان

(مطالعه موردی: سازمان تامین اجتماعی استان گیلان)
 
 
 
 
 
 
چکیده
مدیریت دانش ارتقای یک رویکرد جامع برای شناسایی، تسخیر، بازیافتن، تسهیم و ارزشیابی یک سرمایه اطلاعاتی سازمان است و بر ابعاد مختلف سازمان تاثیر می‌گذارد. هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه میان مولفه های مدیریت دانش با نوآوری سازمانی می باشد. جامعه هدف مطالعه حاضر، سازمان تامین اجتماعی در استان گیلان می باشد. که 260 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده است و اطلاعات از طریق پرسشنامه استاندارد جمع‌آوری گردیده است.
 
این تحقیق از نظر هدف کاربردی است و همچنین از روش همبستگی برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج حاصل نشان داده است که که از میان مولفه های مدیریت دانش، مولفه کسب دانش با ضریب همبستگی 33.7 درصد؛ مولفه انتقال دانش با ضریب همبستگی 15.4؛ مولفه خلق دانش با ضریب همبستگی 20.7 و مولفه کاربرد دانش با ضریب همبستگی 34.2 رابطه مثبت و معنی داری با نوآوری سازمانی دارد. در حالیکه مولفه حفظ دانش رابطه معنی داری با نوآوری سازمان ندارد. همچنین از دیدگاه کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان گیلان، تمامی مولفه های مدیریت دانش در سازمان مذکور از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است. بطوریکه میانگین ارزش کسب شده برای متغیرها عبارت است از: کسب دانش برابر با 3.13؛ حفظ دانش برابر با 3.09؛ انتقال دانش 3.11؛ خلق دانش 3.13؛ کاربرد دانش 3.29 و در نهایت نوآوری سازمانی برابر با 3.32 بوده است.
 
 
 
کلمات کلیدی:
مدیریت دانش
نوآوری سازمانی
خلق دانش
انتقال دانش
کسب دانش
حفظ دانش
کاربرد دانش
 
 
 
 
بیان مسئله
نوآوری به عنوان عامل مهم و حیاتی برای سازمان ها به منظور ایجاد ارزش و مزیت رقابتی پایدار است. سازمان ها با نوآوری بیشتر، در پاسخ به محیط های متغیر و ایجاد و توسعه قابلیت های جدیدی که به آنها اجازه دهد به عملکرد بهتری برسند، موفق تر خواهند بود(Montes and et al, 2004). ولی این فرآیند کاملا پیچیده است و مستلزم مدیریت موثر و کارآمد در بسیاری از فعالیت های مختلف است (طالقانی و همکاران، 1390، 153). مدیریت دانش عنصر اصلی و مرکزی در فرآیند مدیریت است، سازمان ها را قادر می سازد تا به طور مداوم تخصص سازمانی خود را به محصولات یا خدمات تبدیل کنند. با کاربرد موثر دانش، افراد ممکن است اشتباهات کمتری کنند یا کارایی خود را بهبود دهند و دوباره کاری یا کاراضافی را کاهش دهند و در نهایت قادر به ایجاد فرآیندها یا سیستم های مدیریتی نوآورانه تر شوند(Sarin and Dermott,2003).
 
 سازمان ها با قابلیت مدیریت دانش، نوآوری بیشتری دارد. در حقیقت تاثیر دانش از طریق ایجاد تفکرات جدید در تولید و نوآوری های عمومی می باشد.  دانش برای سازمان به تنها یی منبع مهمی نیست ، بلکه در قلب مدیریت دانش، نوآوری را جستجو کرد، زیرا مزیت رقابتی پایدار در نوآوری پنهان است (صفرزاده و همکاران، 1391، 80). تحقیقات نشان داده مدیریت دانش از طریق ایجاد یک فرهنگ مفید و ارزشمند برای ایجاد و تسهیم دانش و همچنین ایجاد فرهنگ همکاری در سازمان ها نقش مهمی را در فرآیند نوآوری ایفا می کند. محققان برنقش محوری مدیریت دانش به خصوص در ایجاد یک محیط کاری داخلی که خلاقیت و نوآوری را حمایت می کند تاکید کرده اند. نتایج حاکی از آن است که رابطه مثبت و معنی داری بین مدیریت دانش و عملکرد نوآوری در سازمان ها وجود دارد(میرفخرالدین و همکاران، 1389، 105). در سال‌های اخیر با ظهور اقتصاد دانش محور نوآوری در سازمان تامین اجتماعی نقش مهمی در تحول ساختارهای اقتصادی و اجتماعی پیدا کرده است. به گونه ای که نوآوری یکی از مزیت های اصلی برای بهبود خدمات ارائه شده مطرح می باشد و سبب بهبود عملکرد سازمانی خواهد شد. مدیریت دانش به عنوان عامل تولید ایده‌های نو و بدیع در سازمان مورد توجه قرار گفته است.
 
 با توجه به ضرورت استقرار مدیرت دانش مسئله تحقیق حاضر اینست در سازمان تامین اجتماعی استان گیلان نوآوری سازمانی با به کارگیری مولفه های مدیریت دانش به طور کامل محقق نیافته است. از اینرو در این تحقیق درصدد تبیین ارتباط مولفه های مدیریت دانش با نوآوری سازمانی هستیم.
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه 3
1-2-بیان مسئله 3
1-3-ضرورت انجام تحقیق 4
1-4- چارچوب نظری 5
1-5-سوالات تحقیق 6
1-5-1- سوال اصلی 6
1-5-2-سوالات فرعی 6
1-6- فرضیه های تحقیق 7
1-6-1-فرضیه اصلی 7
1-6-2-فرضیه های فرعی 7
1-7- اهداف تحقیق 7
1-7-1- هدف اصلی 7
1-7-2- اهداف فرعی 7
1-8- روش گردآوری اطلاعات 8
1-9-کلیات روش انجام کار 8
1-10- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق 8
1-10-1- مدیریت دانش 8
1-10-1-1-خلق دانش.9
1-10-1-2-حفظ دانش10
1-10-1-3-انتفال دانش.10
1-10-1-4-کاربرد دانش10
1-10-1-5-کسب دانش.10
1-11-2- نوآوری سازمانی 11
1-11- قلمروپژوهش 11
1-11-1-قلمروزمانی 11
1-11-2-قلمرومکانی 11
1-11-3-قلمروموضوعی پژوهش 11
 
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1-مقدمه 14
بخش اول: مدیریت دانش 15
2-2-تعاریفی از دانش 15
2-3-مفاهیم مدیریت دانش 15
2-4-عناصر مدیریت دانش 16
2-5-اصول مدیت دانش 16

2-6-دلایل اهمیت به کارگیری مدیریت دانش 17

2-7-مدلهای مدیریت دانش 18

2-7-1-سیکل پیاده سازی مدیریت بوکویتز و ویلیام (1999) 18
2-7-2-مدل مدیریت دانش لیبوویتز 20
2-7-3-مدل فیرستون و مک الروی(2005) 21
2-7-4-مدل مفهومی مدیریت دانش 23
2-8-استراتژی‌های دانش 24

2-9-دیدگاه صاحبنظران در خصوص مدیریت دانش 24

2-10-اهداف مدیریت دانش 26
بخش دوم: نوآوری سازمانی 27
2-11-مفهوم خلاقیت و نوآوری 27
2-12-اصول نوآوری 28
2-13-انواع نوآوری از دیدگاه سازمان 28
2-13-شاخص های سنجش نوآوری 29
2-14-فرآیند نوآوری 29

2-14-عوامل موثر بر شکل گیری فرآیند نوآوری در سازمان 30

2-15-تفاوت خلاقیت، نوآوری و تغییر 31

2-16-تکنیک‌های تقویت خلاقیت و نوآوری در سازمان 32

بخش سوم:  مدیریت دانش و نوآوری سازمانی 34
2-17-فرآیندهای مدیریت دانش و نوآوری 34
2-18-ارتباط مدیریت دانش با نوآوری 35

2-19-نقش مدیریت در پرورش خلاقیت و نوآوری در سازمان 39

2-20-تاثیر مدیریت دانش بر نوآوری 40
2-21-نتیجه گیری 41
2-22-پیشینه تحقیق 42
2-22-1- مطالعات داخلی 42
2-22-2-مطالعات خارجی 46
 
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه 51
3-2- روش تحقیق 51
3-3- جامعه آماری تحقیق 52
3-4- نمونه آماری 52
3-5- روش نمونه گیری 54
3-6- روش جمع آوری اطلاعات 54
3-7- چگونگی طراحی ابزار سنجش تحقیق 55
3-8- روایی و پایایی پرسشنامه 56
3-8-1- روایی 56
3-8-2- قابلیت اطمینان (پایایی)پرسشنامه 56
3-9- روش های تجزیه و تحلیل آماری 58
3-9-1 تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار توصیفی 59
3-9-2- تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار استنباطی 59
3-9-3- آزمون كلموگروف- اسمیرنف 59
3-10-خلاصه فصل 60
 
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه 62
4-2- توصیف متغیرهای جمعیت شناختی 63
4-3- توصیف متغیرهای تحقیق 69
4-3-1- توصیف متغیر کسب دانش 69
4-3-2-توصیف متغیر حفظ دانش 70
3-3-توصیف متغیر انتقال دانش 71
4-3-4- توصیف متغیر خلق دانش 72
4-3-5- توصیف متغیر کاربرد دانش 73
4-3-6- توصیف متغیر نوآوری سازمانی 74
4-4- بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها 75
4-5-آزمون فرضیه های تحقیق 76
4-6-خلاصه فصل 81
 
فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه 83
5-2- نتایج آمار توصیفی 83
5-3- نتایج بررسی فرضیات تحقیق 84
5-4- نتیجه گیری 86
5-4 پیشنهادات اجرایی مبتنی بر نتایج تحقیق 87
5-5 محدودیت های تحقیق: 87
5-6 پیشنهادات برای تحقیقات آتی 88
 
منابع و مآخذ 89
پیوست
پیوست الف – پرسشنامه 98
پیوست ب-خروجی نرمافزار 102
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست جداول
33 جدول 2-1-عوامل و موانع موثر در نوآوری سازمان
49 جدول2-2- ارتباط بین فرآیندهای مدیریت دانش و مکانیزم‌های نوآوری
جدول2-3-خلاصه مطالعات داخلی وخارجی                     
55 جدول3-1-گویه‌های پرسشنامه
58 جدول 3-2-متغیرهای اصلی تحقیق (آلفای کرونباخ)
63 جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد جنسیت پاسخگویان
64 جدول 4-2- توزیع فراوانی و درصد سن پاسخگویان
65 جدول 4-3- توزیع فراوانی و درصد میزان درآمد پاسخگویان
66 جدول 4-4- توزیع فراوانی و درصد وضعیت سابقه خدمت پاسخگویان
67 جدول 4-5- توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات پاسخگویان
68 جدول 4-6- توزیع فراوانی و درصد وضعیت تاهل پاسخگویان
69 جدول4-7- توصیف متغیر کسب دانش
70 جدول4- 8- توصیف متغیر حفظ دانش
71 جدول4- 9- توصیف متغیر انتقال دانش
72 جدول4- 10- توصیف متغیر خلق دانش
73 جدول4- 11- توصیف متغیر  کاربرد دانش
74 جدول4- 12- توصیف متغیر  نوآوری سازمانی
75 جدول 4-13- نتایج آزمون کولموگراف-اسمیرنوف
76 جدول 4-14) ضریب همبستگی بین کسب دانش و نوآوری سازمانی
77 جدول 4-15) ضریب همبستگی بین خلق دانش و نوآوری سازمانی
78 جدول 4-16) ضریب همبستگی بین مولفه‌ی حفظ دانش و نوآوری سازمانی
79 جدول 4-17) ضریب همبستگی بین انتقال دانش و نوآوری سازمانی
80 جدول 4-18) ضریب همبستگی بین کاربرد دانش و نوآوری سازمانی
 
 
 
فهرست نمودارها
6 نمودار1- مدل مفهومی تحقیق
19 نمودار2-1-سیکل پیاده سازی مدیریت بوکویتز و ویلیامز
20 نمودار2-2- مدل مدیریت دانش لیبوویتز
22 نمودار2-3- مدل فیرستون و مک الروی
23 شکل 2-4- مدل مفهومی مدیریت دانش با تاکید بر عوامل کلیدی موفقیت؛منبع: جعفری و همکاران1385
26 شکل2-5- ویژگی ‌های اساسی دانش ؛ منبع: بورنمان، 2003
30 شکل 2-6-توالی فرآیند نوآوری در سازمان
63 نمودار3-1- مدل مفهومی تحقیق
64 نمودار 4-1- هیستوگرام جنسیت پاسخگویان
65 نمودار 4-2- هیستوگرام سن پاسخگویان
66 نمودار 4-3- هیستوگرام میزان درآمد پاسخگویان
67 نمودار 4-4- هیستوگرام وضعیت سابقه خدمت پاسخگویان
68 نمودار 4-5- هیستوگرام میزان تحصیلات پاسخگویان
69 نمودار 4-6- هیستوگرام وضعیت تاهل پاسخگویان
70 نمودار4-7- هیستوگرام متغیر کسب دانش
71 نمودار4-8- هیستوگرام متغیر حفظ دانش
72 نمودار4-9- هیستوگرام متغیر انتقال دانش
73 نمودار4-10- هیستوگرام متغیر  خلق دانش
74 نمودار4-11- هیستوگرام متغیر کاربرد دانش
79 نمودار4-12- هیستوگرام متغیر نوآوری سازمانی
81 نمودار4-13-خلاصه نتایج